ವೇತನದ ದರಗಳು ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಉದ್ಯೋಗಗಳು, ಮತ್ತು ಕಾಲಾವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ, ವಿವಿಧ ವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ವೇತನದ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿರುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿವೆ, ಅವು ಕಾರ್ಯದ ಸ್ವರೂಪ, ಪ್ರದೇಶದ ವಿಶೇಷತೆಗಳು, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಲಿಯ ತರವು ವ್ಯತ್ಯಾಸ
1. ಕೆಲಸದ ಸ್ವರೂಪ (Nature of Work) :

ಅಪಾಯದ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟತೆಯು ವೇತನದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನದ ಉದ್ಯೋಗಗಳು:

ದುಸ್ತರ, ಶ್ರಮಸಾಧ್ಯ ಅಥವಾ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಕೆಲಸಗಳು ಹೆಚ್ಚು ವೇತನ ನೀಡುತ್ತವೆ. (ಉದಾ: ಗಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು)

ಕಡಿಮೆ ವೇತನದ ಉದ್ಯೋಗಗಳು:

ಶ್ರಮ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಅಥವಾ ಸುಖಕರ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ವೇತನ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಉದಾ: ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು)

2. ಅಪಾಯದ ಸಂಭವ (Possibility of Danger) :

ಕೆಲಸದ ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟವು ವೇತನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ಕೆಲಸಗಳು:

ಅಪಘಾತದ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಣಾಪಾಯದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ (ಉದಾ: ವಿಮಾನ ಪೈಲಟ್‌ಗಳು) ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಡಿಮೆ ಅಪಾಯದ ಕೆಲಸಗಳು:

ಕ್ಲರ್ಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಚೇರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಅಪಾಯ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದರಿಂದ ವೇತನ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

3. ತರಬೇತಿಯ ವೆಚ್ಚ (Cost of Training):

ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ತರಬೇತಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವೃತ್ತಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನ ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಉನ್ನತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ತರಬೇತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಮಿಕನಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ತರಬೇತಿ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕೌಶಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಮೌಲ್ಯ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಬೇಡಿಕೆ: Artificial intelligence ಅಥವಾ cybersecurity ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಕೌಶಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಡಿಕೆ ಇದೆ. ಆದರೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಹ ವೃತ್ತಿಪರರ ಕೊರತೆ ಇದ್ದು, ವೇತನಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ವಿಸ್ತೃತ ಉದ್ಯೋಗ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ, ವೇತನಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುತ್ತವೆ.

4. ಕೆಲಸದ ನಿಯಮಿತತನ (Casualness of Work):

ಉದ್ಯಮದ ಲಾಭ: ವೇತನವು ಉದ್ಯಮದ ಲಾಭದಾಯಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಾಫ್ಟ್‌ ವೇರ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಕೃಷಿ ಉದ್ಯಮಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ  ವೇತನ ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಸರಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ವಲಯ: ಖಾಸಗಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೇತನ ಹೆಚ್ಚು ಇದ್ದರೂ, ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಕೆಲಸದ ಭದ್ರತೆ, ಸೌಲಭ್ಯಗಳು, ಮತ್ತು ನಿವೃತ್ತಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

5. ದಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ (Difference in Capacity):

ಉದ್ಯೋಗದ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸ್ಥಿರತೆಯು ವೇತನವನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಸ್ಥಿರ ಉದ್ಯೋಗಗಳು:

ಅಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯವಿಲ್ಲದ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇತನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಸ್ಥಿರ ಉದ್ಯೋಗಗಳು:

ಶಾಶ್ವತವಾದ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಕಡಿಮೆ ವೇತನ ನೀಡುತ್ತವೆ.

6. ಅನುಭವ

ಅನುಭವವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ. ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಳವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರುವವರು ಕಡಿಮೆ ಸಂಬಳ ಪಡೆಯುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.

7. ಸ್ಥಳ

ವೇತನವು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೂ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೆಂಗಳೂರು ಅಥವಾ ಮುಂಬೈಯಂತಹ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ವೇತನ ಹೆಚ್ಚು.

ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು: ಚುರುಕು ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮ ವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಉದಾ., ಬೆಂಗಳೂರು) ವೇತನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ.

8. ಪೂರೈಕೆ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆ

ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಗತಿವಿಧಾನಗಳು: ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೌಶಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪೂರೈಕೆ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ, ಆ ಕೌಶಲ್ಯಕ್ಕೆ ವೇತನ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಬೇಡಿಕೆಯು ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಮೀರಿದರೆ, ವೇತನಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

9. ಲಿಂಗ ಮತ್ತು ವೈಷಮ್ಯ

ಲಿಂಗ ವೇತನ ಅಂತರ: ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಗತಿಯಾದರೂ, ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ವೇತನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಂಟಿದೆ. ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ರೂಢಿಗಳಿಂದ ಇದು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದ್ವೇಷ: ಕೆಲಸದ ಗತಿವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವ್ಯಾಮೋಹವು ವೇತನ ಅಸಮಾನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

10. ಸಂಘಟನೆ

ಸಾಮೂಹಿಕ ಚರ್ಚೆ: ಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಒಟ್ಟಾರೆ ಉತ್ತಮ ವೇತನ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಸಂಘಟಿತ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಕಡಿಮೆ ವೇತನ ಪಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.

11. ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳು

ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ಕಾನೂನುಗಳು: ಸರ್ಕಾರಗಳು ಕನಿಷ್ಠ ವೇತನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

12. ಜಾಗತೀಕರಣ

ಔಟ್‌ಸೋರ್ಸಿಂಗ್: ಜಾಗತೀಕರಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಔಟ್‌ಸೋರ್ಸ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ವೇತನದ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಂಟಾಗಿದೆ.

ಸ್ಪರ್ಧೆ: ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವೇತನವನ್ನು ಜಾಗತೀಕರಣವು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

13. ದಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ (Difference in Capacity):

ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಕೂಡ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿಶೇಷ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಕ್ಷತೆ ಹೊಂದಿರುವ ನಿಪುಣ ಕಾರ್ಮಿಕರು  ಹೆಚ್ಚು ವೇತನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.

ದಕ್ಷತೆಯ ಕೊರತೆ ಇರುವ ಅನಿಪುಣ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಕಡಿಮೆ ವೇತನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. 

14.ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ:

ದೇಶ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ,ಸಹಜವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ  ಚಟುವಟಿಕೆಗಳದೆಸೆಯಿಂದಾಗಿ ವೇತನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತವೆ.

15.ಜೀವನೋಪಾಯದ ವೆಚ್ಚ:

ಬದುಕು ನಡೆಸುವ ವೆಚ್ಚಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ, ವೇತನಗಳನ್ನು ಪುನರ್‌ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ವೇತನವೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ವೇತನದ ಪ್ರಮಾಣ ಇಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ವೇತನದ ಪ್ರಮಾಣ ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ.

ಉಪಸಂಹಾರ

ವೇತನದ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ವಿವಿಧ ವೃತ್ತಿಗಳು, ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮತ್ತು ಕಾಲಾವಧಿಗಳ ಬೇಡಿಕೆ-ಪೂರೈಕೆ ಬೇಧಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಕಾರ್ಯದ ಸ್ವರೂಪ, ಅಪಾಯದ ಮಟ್ಟ, ತರಬೇತಿ ಅಗತ್ಯತೆ, ಪ್ರಾಂತೀಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಎಲ್ಲವೂ ವೇತನದ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಸಂಗತ ವೇತನ ವಿತರಣೆಗೆ ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳ ವಿವರಣೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.