ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರಿಚಯ

ಮಾನವರು ಸಾರ್ಥಕ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಶಾಂತಿಯುತ ವಾತಾವರಣಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ನೆಮ್ಮದಿ ಇರಬೇಕಾದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಪಾಲಿಸುವ ನಿಯಮಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಸಂಘಟಿತ ಗುಂಪುಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ “ರಾಜ್ಯ” ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಹೇಳಿದಂತೆ, “ರಾಜ್ಯವು ಮನುಷ್ಯನ ಸಂತೋಷದ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರ ಉತ್ತಮ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ.” ಇದು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ. ಈ ಬ್ಲಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ, ನಾವು ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲಗಳು, ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವು ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಒಂದು ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ತನ್ನ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಹೊಂದಿರುವ ಪರಮಾಧಿಕಾರವೇ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ. ಇದು ಒಂದು ರಾಜ್ಯದ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಆಧಾರಭೂತ ಅಂಶವಾಗಿದ್ದು, ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೃದಯಸ್ಥಾನವೆಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ತನ್ನದೇ ಆದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರೂಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ, ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ರಾಜ್ಯತ್ವದ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಅಂಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾನೂನು ಎಂದರೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಪಾಲಿಸಬೇಕಾದ ನಿಯಮಗಳ ಸಮೂಹ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡೆನುಡಿ, ಹಕ್ಕು-ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ದಾರಿಗೆ ತರುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕವಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಕಾನೂನು ಮಾನವ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ, ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಮುಖ್ಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಜನರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು, ತಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಹಾಗೂ ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಹಾನಿ ಮಾಡದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಕಾನೂನು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಮೂರ್ತ ಆದರ್ಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಾನವ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಆಹಾರ, ನೀರು, ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯದಷ್ಟೇ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಅಥವಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವ ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ನಾವು ಬದುಕಲು ಮೂಲಭೂತ ಭೌತಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವಂತೆ  ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ, ನಮ್ಮ ಒಟ್ಟಾರೆ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ.

ಸಮಾನತೆ ಎಂದರೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಭೇದಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುವುದು. ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಜಾತಿ, ಧರ್ಮ, ಲಿಂಗ, ಹಣ ಅಥವಾ ಸ್ಥಾನಮಾನದಿಂದ ಉನ್ನತ–ಕನಿಷ್ಠರಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ಸಮಾನತೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯ, ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ತರಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳು ಹಾಗೂ ಅವಕಾಶಗಳು ಸಿಗಬೇಕು ಎಂಬುದೇ ಸಮಾನತೆಯ ಮೂಲ ಅರ್ಥ.

ಸಮಾನತೆಗೆ ಹಲವು ವಿಧಗಳಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಾನತೆ ಎಂದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಬದುಕುವುದು, ರಾಜಕೀಯ ಸಮಾನತೆ ಎಂದರೆ ಮತದಾನ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು. ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆ ಎಂದರೆ ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ, ಕಾನೂನು ಸಮಾನತೆ ಎಂದರೆ ಕಾನೂನಿನ ಮುಂದೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರು. ಜೊತೆಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ, ಲಿಂಗ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಮಾನತೆಗಳೂ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ನ್ಯಾಯವು ಯಾವುದೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯ ವಾಸವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯದ ಕಲ್ಪನೆವು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಮಾನವತೆಯ ಬದುಕಿನ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯದಿಂದಲೇ ನಾವು ಒಂದು ಸಮಾನ, ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಕ್ಕುಗಳು ಎಂದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮಾನವನಿಗೂ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಒದಗಿಸುವ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು. ಅವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಮೂಲಭೂತ ಸಾಧನಗಳು. ಹಕ್ಕುಗಳು ಮಾನವನ ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಬದುಕಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ತೋರಲು ಹಕ್ಕುಗಳು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾದರೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ಪರಿಹಾರ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನೂ ಪಾಲಿಸುವುದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಹಕ್ಕುಗಳು ಮಾನವ ಜೀವನವನ್ನು ಗೌರವಯುತ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಮಾಡುವ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶಗಳು.

ಮಾನವನಿಗೆ ಹಕ್ಕುಗಳು ಎಷ್ಟು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆಯೋ ಕರ್ತವ್ಯಗಳೂ ಸಹ ಅಷ್ಟೇ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳು ಒಂದೇ ನಾಣ್ಯದ ಎರಡು ಮುಖಗಳಿದ್ದಂತೆ. ಒಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನೊಂದು ಇಲ್ಲ. ಹಕ್ಕುಗಳು ಇಲ್ಲದೆ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಇಲ್ಲ. ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಇಲ್ಲದೆ ಹಕ್ಕುಗಳು ಇಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಕ್ಕೂ ಸಹ ಕರ್ತವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಹಕ್ಕುಗಳು ಇಲ್ಲದೆ ಕರ್ತವ್ಯಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ ಕರ್ತವ್ಯಗಳಿಲ್ಲದೆ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ.